Öncelikle bir değer kaybından bahsedilebilmesi için aracınızın çift taraflı bir trafik kazasına karışmış olması gerekmektedir. Açacak olursak tek taraflı olan, kendi başınıza yaptığınız kazalar; duvara sürtme, ağaca çarpma ve benzeri kazalar değer kaybı alanına girmemektedir.
Değer kaybı aracınızın geçirmiş olduğu kaza sonrası ikinci el piyasa fiyatının düşmesidir. Kaza yapan ve onarılan bir aracın değerindeki düşüşe “araç değer kaybı” denilmektedir. Yargıtay, araç değer kaybını şu şekilde tanımlamaktadır; değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir.
Araçta oluşan hasar çok iyi onarılmış olsa bile aracın ikinci el olarak satışında, kaza nedeniyle yapılan onarım ve Tramer kayıtları nedeniyle değer kaybına uğraması kaçınılmazdır.
Araç Değer Kaybı Şartları Nelerdir?
- Kaza tarihinden itibaren 2 yıl geçmemiş olmalı,
- Kaza tamamen sizin kusurunuzla gerçekleşmemeli (% 100 kusurlu olmamalısınız),
- Aracınız pert olmamalı.
Araç Değer Kaybı Durumunda İlk Olarak Ne Yapılmalıdır?
- Kaza yaptığınız araç sürücüsü ile birlikte kaza tespit tutanağı tutun. Karşı taraf kaza tespit tutanağı tutmak istemezse polis çağırarak kazayı tutanak altına alın.
- Aracınızı tamir ettirerek ödediğiniz bedelin faturasını alın.
- Kaza tespit tutanağı, servis faturası, kaza anına ilişkin fotoğraflar ve ruhsat fotokopisi ile birlikte değer kaybı alanında uzman bir avukata başvuruda bulunun.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplanmasında en çok dikkat edilen faktörler;
- Aracın hasar geçmişi,
- Aracın markası ve modeli,
- Aracın trafiğe çıkış tarihi,
- Aracın kaza tarihindeki yaşı,
- Aracın kaza anındaki kilometresi
Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur. Kusur durumu gibi değer kaybı incelemesi de teknik bilirkişi incelemesini gerektirmektedir.
Araç değer kaybının sigorta şirketleri tarafından hesaplanması SEDDK tarafından resmi gazetede ilan edilen yeni düzenleme uyarınca yapılmaktadır. Buna göre 2022 yılından itibaren araç değer kaybı hesaplaması şu şekilde yapılacaktır;
- Aracın kaza tarihi itibariyle piyasa değeri kasko araç değer listesindeki tutarların ortalaması alınarak belirlenir.
- Aracın kullanılmışlık düzeyi katsayısı otomobillerde resmi gazetede yayınlanan km/kullanılmışlık düzeyi katsayısı tablosuna göre belirlenir.
- Hasara uğrayan parçalar katsayısı resmi gazetede yayınlanan tabloya göre belirlenir.
Araç Değer Kaybı Formülü:
- Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %19
- Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutlu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık düzeyi (Km) Katsayısı
Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Nasıl Yapılır?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmak için öncelikle ilgili sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. İlgili sigorta şirketi yapılan başvuruya 15 gün içerisinde cevap vermesi gerekmektedir. Sigorta şirketi 15 gün içerisinde başvurana herhangi bir cevap vermemesi durumunda ilgili Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapabilir. Sigorta şirketi kendisine yapılan yapılan başvuru üzerine ilgiliye ödeme yaptıkları takdirde ilgililer bu ödemenin gerçek değer kaybı zararından daha az olduğunu düşündükleri takdirde yapılan ödeme miktarına itiraz etmeleri gerekmektedir. Sigorta şirketinin ödeme miktarı için kendilerine nihai kararını bildirmesi veya 15 gün içerisinde başka ödeme yapmaması halinde başvuran tarafından Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir.
Araç Değer Kaybının Dava Yolu Talep Edilmesi
Araç değer kaybı davaları Türk Borçlar Kanunundaki haksız fiil sorumluluğuna dayanır. Araç değer kaybının dava yolu ile de talep edilmesi mümkündür. Dava yolu ile talep edilebilmesi için öncelikle yukarıda detaylı olarak açıkladığımız ilgili sigorta şirketine başvuru yapılması gerekir. Araç değer kaybında tarafların tacir veya tüketici olması pek çok farklı ihtimali ortaya çıkarmaktadır.
Haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında görevli mahkeme, genel hukuk mahkemesi olan Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak dava sigorta şirketine karşı açılacaksa görevli mahkeme Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca Asliye Ticaret Mahkemeleridir. Eğer araç sürücüsüne ya da aracın sahibine açılacaksa ve bu kişiler tacir değilse aynı zamanda sigorta şirketi de hasım gösterilmeyecekse davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması gerekir.
Araç Değer Kaybı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Bu hususta sigorta tahkim komisyonlarına veya mahkemelere başvurulabilir. Değer kaybı davalarında görevli mahkemeler asliye ticaret mahkemeleri olup yetkili mahkeme ise fiilin yani kazanın meydana geldiği yer, zarar görenin yerleşim yeri veya davalı yerleşim yeri mahkemesi olabilmektedir.
Araç Değer Kaybı Taleplerinde Zamanaşımı
Araç değer kayıplarına ilişkin taleplerde zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl içerisinde zamanaşımına uğrar.